Giáo sư Đặng Xuân Kỳ là con của bà Nguyễn Thị Minh và cố Tổng bí thư Trường Chinh. Ông sinh ngày 2 tháng 9 năm 1931; Quê quán: làng Hành Thiện, xã Xuân Hồng, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định.

Năm 1950–1960, tham gia Quân đội Nhân dân Việt Nam phục vụ trong binh chủng pháo binh, sau đó tham gia xây dựng những đơn vị hải quân đầu tiên của Việt Nam, là Sĩ quan Quân đội Nhân dân Việt Nam.

Năm 1960–1963, ông học tại khoa Triết học Trường Đại học Tổng hợp Lomonosov Liên Xô cũ.

Ông từng giữ các chức vụ: Phó Viện trưởng Viện Bảo tàng Hồ Chí Minh (1981–1987); Viện trưởng Viện Nghiên cứu chủ nghĩa Mác – Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh (nay là Học viện Chính trị – Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh); Viện trưởng Viện Khoa học xã hội Việt Nam; Phó Chủ tịch Chuyên trách Hội đồng Lý luận Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa IX; Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa VI, VII.

Ngày 6 tháng 6 năm 2010 (hồi 12 giờ 44 phút), qua đời tại nhà riêng (nhà 2 A3, khu Biệt thự Trung Tự, phường Trung Tự, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội), hưởng thọ 79 tuổi [1]; An táng tại nghĩa trang Mai Dịch, Hà Nội.